Dzisiaj trochę na temat przetrenowania – objawy i skutki dla naszego organizmu, które opiszę oraz postaram się przetłumaczyć na ludzki i zrozumiały język. O przetrenowaniu każdy z nas słyszał, znaczna część z nas miała do czynienia.
Czym jest przetrenowanie?
Niestety nie ma dokładnej definicji ze względu na fakt, że przetrenowanie u każdego może objawiać się inaczej. Są jednak elementy, które występują najczęściej, o których napiszę poniżej. W skrócie przetrenowanie to najczęściej stagnacja (brak efektów) lub obniżenie wydolności zawodnika, która trwa przez dłuższy czas i powodują ją przeciążenia organizmu. Istnieje również zespół przetrenowania, będący zaburzeniami funkcjonowania organizmu o charakterze patologicznym. Wiąże się ze stałą niezdolnością do wykonywania treningu, nawet po okresie długotrwałego wypoczynku.
Przetrenowanie, a przemęczenie
Często ludzie mylą te dwa pojęcia, uważając je za tożsame. Jest zupełnie inaczej. Przetrenowanie jest ostatnim stadium ‘rozwoju’ przemęczenia, poprzedzony zmęczeniem i zmęczeniem przewlekłym. Zmęczenie może również wystąpić na wskutek wielu innych czynników, przetrenowanie jest zależne z uprawianiem aktywności fizycznej.
Istnieją dwa rodzaje przemęczenia – funkcjonalne, kiedy doświadczamy krótkotrwałego spadku formy bez innych symptomów (czynnik ten zwykle prowadzi do superkompensacji – odbudowy z nadwyżką po odpowiednim czasie regeneracji), oraz niefunkcjonalne, którego objawy są już podobne do przetrenowania, jednak trwają zgoła krócej i występuje mniej symptomów.
Typy przetrenowania
Tak jak w przemęczeniu, wyróżniamy dwa typy. Typ I – basedowy, objawia się w szeroki sposób, występuje najczęściej u niedoświadczonych sportowców. Jest łatwy do zdiagnozowania, dotyczy problemów związanych z częścią współczulną (układem współczulnym) – odpowiadającą przede wszystkim za mobilizacje organizmu, ale również utrzymywanie homeostazy (stałości parametrów wewnętrznych). Objawy, które można zaobserwować to często nadmierne pobudzenie mimo mniejszej wydolności organizmu.
Typ II – addisonowy, dotyczy głównie osób uprawiających sporty wytrzymałościowe. Związany jest z układem przywspółczulnym (podukład autonomicznego układu nerwowego odpowiedzialny za odpoczynek organizmu i poprawę trawienia). Przede wszystkim można zaobserwować zwolnienie procesów metabolicznych. Typ ten jest o wiele trudniejszy do wykrycia, jego objawy ustępują wolno.
Typowe objawy przetrenowania
W obu typach możemy zauważyć kilka wspólnych objawów, takich jak szybsze zmęczenie, obniżenie zdolności wysiłkowych, odczuwanie niepokoju, podatność na infekcje, brak motywacji. Z parametrów biochemicznych możemy zauważyć zmniejszone stężenie wysokich parametrów (maksymalnego i submaksymalnego) mleczanu we krwi.
Przy przetrenowaniu typu I występują objawy takie jak zaburzenia snu, utrata wagi spowodowana zwiększeniem szybkości metabolizmu i zwiększeniem podstawowej przemiany materii, zaburzenia snu, przyśpieszone tętno spoczynkowe i opóźnienie powrotu tętna do odpowiednich parametrów po wysiłku, drażliwość, drżenie mięśni, skrócenie czasu reakcji.
Przetrenowanie typu II objawia się bradykardią (stan, kiedy częstość akcji serca wynosi poniżej 60 razy na minutę), wzrostem rozkurczowego ciśnienia krwi oraz objawami wspólnymi wypisanymi wyżej.
Zespół przetrenowania niesie za sobą zmiany funkcji połączeń nerwowo-mięsniowych, zmiany neurologiczne, głębokie zaburzenia metaboliczne i trwałe zmęczenie
Jak badać, czy wszystko u nas w porządku?
Jeśli pojawiają się u nas jakieś niepokojące objawy, warto wykonać kilka testów. Poczynając od tych ruchowych odpowiadamy na pytania – czy nasza wydolność zmniejszyła się, czy mamy mniej siły, wykonujemy mniej powtórzeń, czy nasza sprawność zmniejszyła się? Następnie badamy aspekt psychologiczny – czy z naszą motywacją wszystko w porządku? Czy popadamy w depresje, nie mamy ochoty na trening, boimy się rywalizacji, czujemy sie gorzej? Sprawdzamy również naszą anatomię – czy bolą nas mięśnie, plecy, czy mieliśmy ostatnio jakieś złamania, skręcenia, naderwania? Czy nasza odporność jest słabsza, czy rany gorzej się goją?
Kolejne aspekty, które można sprawdzić, to te fizjologiczne i biochemiczne, wymagają ingerencji lekarskiej. Badamy ciśnienie, tętno wysiłkowe, ilość płytek krwi i elementy morfotyczne, hemoglobinę, insulinę, wapń, potas, żelazo, noradrenalinę i prolaktynę. Badania te w połączeniu z badaniem składu ciała i parametrów układu oddechowego są w stanie dać nam obraz choroby.
Jestem ciekawa czy Wy zmagaliście się kiedyś z przetrenowaniem? Czym się ono u Was przejawiało? Jeżeli brakuje wam czegoś w opisie – piszcie śmiało, uzupełnię. Jeśli macie jakieś wątpliwości, również dajcie znać w komentarzach 🙂